فنی و مهندسی بتانیرو

لازم است اتصال صاعقه‌گير و هادي پايين‌ رو آن به بدنه ساختمان جلوگيري شود و بهتر است هادي‌هاي پايين‌رو در گوشه‌هاي ساختمان و به صورت روي كار از بالا به سمت پايين ساختمان هدايت شود.
اجراي هادي يا هاديهاي پايين‌رو از درون داكتهاي داخل ساختمان مجاز مي‌باشد

- از داكت مخصوص هادي پايين‌رو براي هيچ سيستم ديگري بجز صاعقه‌گير نبايد استفاده نمود.

- هادي صاعقه گیر بايستي از ابتدا تا انتها يكپارچه باشند و استفاده از هيچ مفصل يا اتصالي مجاز نمي‌باشد.

- باتوجه به اينکه دسترس بودن هادی پايين رو برای افراد عادی می تواند خطرآفرين باشد استفاده از هادی بدون روکش در اين موارد مجازنبوده و توصيه می شود از هادی با روکش فشار ضعيف 1000 ولت استفاده گردد.

- هادي صاعقه گیر بايستي فقط به شمارنده صاعقه و سپس به شين اصلي ارت (نقطه اندازه گيري چاه ارت) ساختمان متصل شود و به غير از آن هيچ نقطه اتصال ديگري به شبكه ارت يا اجزاء فلزي ساختمان نداشته باشد.

- مقطع هادي پايين‌رو براساس استانداردهای متداول حداقل 35 ميليمتر مربع است।

عیوب مربوطه به عدم هم بندی Equipotential Bounding Defects

در هنگام برخورد مستقیم صاعقه، عدم وجود اتصالات و هم بندی صحیح می تواند باعث ایجاد جرقه ی شدید و در نتیجه ایجاد جریان مخرب بین دو وسیله گردد. بنابراین باید از هم بندی اجزای صاعقه گیر و عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل نمود. به همین خاطر در یک سیستم برق گیر، تمامی اجزاء و تجهیزات جانبی شامل شبکه ی مخابرات، IT و ... به وسیله ی یک هم بندی اضافه، به صاعقه گیر وصل می شوند.

ابتدا تمامی تجهیزات یک ساختمان به وسیله ی هم بندی و سیستم حفاظت در مقابل ضربهSUREGE ARRESTER به یک شبکه ی ارت داخلی وصل و درانتهای شبکه به وسیله قسمت هم پتانسیل کننده به شبکه ی صاعقه گیر وصل می گردند.

یك برقگیر خوب باید دارای مشخصات ذیل باشد :

پس از حذف عبور اضافه ولتاژ بتواند به شرایط مدار (حالت كار عادی) برگرد

توانایی دفع یا ذخیره انرژی موج اضافه ولتاژ را بدون اینكه خود صدمه ببیند داشته باشد

در ولتاژ نامی شبكه، به منظور كاهش تلفات دارای امپدانس بینهایت باشد

در اضافه ولتاژ به منظور محدود سازی سطح ولتاژ دارای امپدانس كم باشد

ائر این مطلب با انواع صاعقه گیر ها ( برقگیر ) اشنا می شوید :

1. برقگیر میله ای

2. برقگیر لوله ای

3. برقگیر سیلیكون كارباید (SIC)

4. برقگیر نوع اكسید فلزی (MOV)

معایب نصب صاعقه گیر میله ای :

1. تداوم عبور جریان به زمین حتی پس از حذف اضافه ولتاژ

2. افت شدید ولتاژ فاز به خاطر اتصال كوتاه شدن فاز در لحظه عبور جریان از برقگیر

3. دارای تاخیر زمانی متناسب با اضافه ولتاژ

4. پراكندگی زیاد ولتاژ جرقه

پارامترهای مهم برای انتخاب صاعقه گیر مناسب جهت حفاظت عایقی:

1. ماكزیمم ولتاژ كار دائم (MCOV)

2. ولتاژ نامی (Ur)

3. جریان تخلیه نامی ( 8.20 µsec )

4. ماكزیمم جریان ضربه قابل تحمل ( 4.10 µsec )

5. قابلیت تحمل جذب انرژی W

عوامل مهم در آسیب دیدگی برقگیرها:

1. نفوذ رطوبت و آلودگی

2. اضافه ولتاژهای گزرا و موقتی

3. عدم انطباق شرایط بهره برداری با مشخصه برقگیر (طراحی غلط )

4. عوامل ناشناخته

استاندارد فرانسه NFC 17-102, NFC 17-100 پیشنهاد می کند صاعقه گیر در سه قسمت مورد بحث قرار گیرد.

1- ارزیابی ریسک صاعقه

2- انتخاب سطح حفاظت و تجهیزات

3- انتخاب تجهیز یا تجهیزات جهت حفاظت

روش های ارزیابی ریسک صاعقه

1. شبکه بندی به صورت مش یا قفسه ای MESHED CAGES

در این روش حداکثر عرض مش ها نباید از 15متر تجاوز کند. نصب سیستم برق گیر بر اساس موارد زیر است:

الف: نصب یک چند ضلعی (معمولاً 4 ضلعی) در پیرامون سقف ساختمان (محیط سقف)

ب: اضافه نمودن هادی های متقاطع به شبکه ی اولیه جهت اضافه شدن مش بندی

ج: عبور الزامی هادی از هر برآمدگی در سقف.
یعنی از هر قسمت که ارتفاع مجزا از سقف دارد، سیستم شبکه به صورت کامل انجام پذیرد و سپس به شبکه ی اصلی متصل شود.

د: شاخک های عمودی (Air Terminal) باید در مرتفع ترین و آسیب پذیرترین نقاط و گوشه ها و نزدیک تجهیزات جانبی نصب گردند.

ترتیب و فواصل: فاصله ی 2 ترمینال (شاخک) 30 سانتی متری از 10 متر بیش تر نباشد.

فاصله ی 2 ترمینال (شاخک) 50 سانتی متری از 15 متر بیش تر نباشد. شاخک (strike air terminal) خارج از چند ضلعی قرار نگرفته و در داخل چند ضلعی باشد.

هادی های پایین رو جهت هر میله ی برق گیر ساده یا ESE نیاز به یک کنتور (شمارنده ی تعداد صاعقه) وجود دارد. همچنین جهت هر 4 هادی پایین رو و حداقل یک شمارنده نیاز است. شمارنده معمولاً در ارتفاع 2 متری بالای سطح زمین و در انتهای هادی پایین رو نصب می شود.

حالت های خاص وقتی برق گیر (چه از نوع برق گیر ساده و چه از نوع ESE) در یک ساختمان نصب می گردد، به ازای هر میله حداقل یک هادی پایین رو نیاز است.

اما در دو حالت نیاز به هادی پایین رو جهت هر میله است:

الف: نصف عرض ساختمان بیش از ارتفاع ساختمان باشد. B>A دو هادی پایین رو (منظور از نصف عرض ساختمان فاصله ی لبه ی ساختمان تا میله ی برق گیر است).

ب: ارتفاع ساختمان معمولی بیش از 28 متر و یا در دودکش ها یا ساختمان های صنعتی بیش از 40 متر باشد.

هادی های ساده (برق گیرهای ساده SRL)

در این گونه سیستم ها به ازای هر برق گیر (میله)، حداقل یک هادی پایین رو نیاز است.
در صورتی که ارتفاع ساختمان بیش از 35 متر باشد، حداقل 2 هادی پایین رو جهت هر میله ی برق گیر نیاز است.
این دو هادی به دو دیوار مختلف نصب می گردند.
همچنین در ساختمان های مهم و پر رفت و آمد نیز برای میله ی برق گیر 2 هادی پایین رو نیاز است.

هادی های برق گیر (صاعقه گیر) SRC و ESE

قاعده ی کلی در برق گیرها آن است که بالاترین نقطه ی هر هادی یا برق گیر شاخکی بیش ترین احتمال اصابت صاعقه را دارد.
بر طبق سفارش استاندارد، سر برق گیر باید حداقل 2 متر از تمام نقاط ساختمان (پشت بام، تجهیزات فلزی و جانبی) بلندتر باشد.
در این حالت بهتر است برق گیر در بالاترین نقطه ی ساختمان نصب گردد.
همچنین محل صاعقه گیر با توجه به تجهیزات جانبی و فواصل مجاز از بدنه های فلزی انتخاب می شود.
جهت افزایش طول صاعقه گیر، استفاده از میله ی واسطه با جنس فولاد زد زنگ است.

در زمین های ورزشی، استخرها و کمپینگ می توان از سیستم ESE استفاده نمود. جهت محاسبه ی ریسک و سطح پوشش استفاده، از نرم افزار Helita استفاده می شود. همچنین تمهیدات ویژه ای جهت نصب برق گیر در نزدیکی دودکش های فلزی و تجهیزات دیگر در نظر گرفته می شود.
در صورتی که هوای محل نصب دارای گازهای خورنده یا دودهای اسیدی – کربنی باشد، باید فاصله ی مناسب نصب در نظر گرفته شود.
فاصله ی 50 سانتی متر از تجهیزات فلزی مانند دودکش فاصله ی مناسبی است.

در ساختمان هایی که بیش از یک صاعقه گیر میله ای (ESE یا SRC) در پشت بام آن ها نصب شده باشد و در صورتی که مانع بیش از 5/1 ارتفاع بین آن ها نباشد، باید تمامی صاعقه گیرها به یکدیگر متصل شوند. در صورتی که بین هر کدام از آن ها مانع بلندتر از 5/1 متر باشد، نباید به یکدیگر متصل گردند.

در انتخاب هادی های مربوط به صاعقه گیر، چه هادی شبکه بندی و یا پایین رو، استفاده از سطح مقطع کم تر از 3×30 میلی متر و استفاده از هادی های گوشه دار و نوک دار ممنوع است.

در زمین های ورزشی، استخرها و کمپینگ می توان از سیستم ESE استفاده نمود. جهت محاسبه ی ریسک و سطح پوشش استفاده، از نرم افزار Helita استفاده می شود.
همچنین تمهیدات ویژه ای جهت نصب برق گیر در نزدیکی دودکش های فلزی و تجهیزات دیگر در نظر گرفته می شود.
در صورتی که هوای محل نصب دارای گازهای خورنده یا دودهای اسیدی – کربنی باشد، باید فاصله ی مناسب نصب در نظر گرفته شود. فاصله ی 50 سانتی متر از تجهیزات فلزی مانند دودکش فاصله ی مناسبی است.

در ساختمان هایی که بیش از یک صاعقه گیر میله ای (ESE یا SRC) در پشت بام آن ها نصب شده باشد و در صورتی که مانع بیش از 5/1 ارتفاع بین آن ها نباشد، باید تمامی صاعقه گیرها به یکدیگر متصل شوند.
در صورتی که بین هر کدام از آن ها مانع بلندتر از 5/1 متر باشد، نباید به یکدیگر متصل گردند.

در انتخاب هادی های مربوط به صاعقه گیر، چه هادی شبکه بندی و یا پایین رو، استفاده از سطح مقطع کم تر از 3×30 میلی متر و استفاده از هادی های گوشه دار و نوک دار ممنوع است.

با موافقت کاربر آنتن ها، می توان تمامی تجهیزات صاعقه گیر را بر روی میله ی آنتن تلویزیون یا دریافت کننده های دیگر نصب نمود. در این حالت لازم است موارد زیر رعایت گردد:

الف: سر برق گیر حداقل 2 متر از بلندترین نقطه ی آنتن بلندتر باشد.

ب: کابل کواکسیال آنتن به صورت مستقیم از کنار هادی برق گیر به طرف پایین رفته باشد و به آن هادی محکم شده باشد.

ج: نیاز به اتصالات مشترک مرسوم به guging ندارد.

د: هادی پایین رو به میله با کلمپ ثابت شده باشد.

این روش باعث کاهش هزینه ی نصب صاعقه گیر نیز می شود.

اتصالات

هادی های متصل به صاعقه گیر حداقل قطر 6 تا 8 میلی متر داشته باشند. در محل هایی که نیاز به شمش مسی است، قطر آن از 30×30 کم تر نباشد؛ مانند اتصال به کلمپ ها و کانترها.

کوپلینگ تست

هر هادی پایین رو باید به یک کوپلینگ تست وصل گردد تا در هنگام تست، مقاومت زمین و یا تست جریان و مقاومت برق گیر، از جا برداشته شود. قسمت تست (کوپلینگ تست) در ارتفاع 2 متری از سطح زمین نصب می گردد و قابل بازرسی چشمی است.
در ضمن بر روی آن کلمات مربوط به اسم تجهیز و شماره ی آن نوشته می شود.

هادی های حفاظتی
این هادی ها بین کوپلینگ تست وهادی ها و الکترود زمین نصب می گردد
2 متر طول عمودی و مقداری نیز طول افقی دارد و از جنس مس (هم جنس با دو هادی سر و ته) و یا همان قطراست
به دلیل جلوگیری از خوردگی از پیچ و مهره ی استنلس استیل استفاده می شود.
قسمت عمودی آن با سه اتصال به دیوار محکم می شود. اتصالات (کلمپ ها) از جنس خود تسمه یعنی مسی است.

هم بندی اتصالات Equipotential Bonding

برآورد اجمالی:
در هنگام صاعقه، عبور جریان شدید از هادی های برق گیر، ایجاد اختلاف پتانسیل شدید بین نقاط صاعقه گیر و شبکه های مجاور شامل لوله های گاز، آب، سازه ی فلزی ساختمان، تجهیزات سرمایشی و گرمایشی می نماید.
این اختلاف ولتاژ گاهی اوقات به خاطر ارت شدن این تجهیزات و عدم هم پتانسیل شدن با صاعقه گیر است و باعث ایجاد جرقه (تخلیه ی سطحی) می گردد.
جهت جلوگیری از این معضل دو روش وجود دارد:

الف: برقراری یک اتصال دائمی بین شبکه ی برق گیر و شبکه ی فلزی ساختمان (هادی های ساختمان)

ب: ایجاد یک فاصله ی ایمن بین هادی های صاعقه گیر و تمامی تجهیزات در معرض تخلیه

فاصله ی ایمن فاصله ای است که در صورت ایجاد صاعقه در شبکه های برق گیر، بین این شبکه و هادی های موجود در ساختمان که نزدیک شبکه ی برق گیر هستند، هیچ گونه تخلیه ی الکتریکی به وجود نیاید.

این مهم با افزایش قدرت عایقی تجهیزات و تغییر مسیر هادی ها در هنگام نصب ممکن می گردد که البته روش هزینه بر و پر کاری است. بنابراین از روش هم پتانسیل کردن بیش تر استقبال می گردد. روش ایجاد فاصله ی ایمنی فقط در مواردی مانند لوله گاز، منابع نفت و گاز و ... کاربرد دارد که تجهیزات به سبب احتمال انفجار، ترکیدگی و ریسک خطر بالا، قادر به هم بندی نباشند.
محاسبات فاصله ی ایمنی:
فاصله ی ایمنی بین هادی های برق گیر و تجهیزات فلزی به حسب متر
ضریب که بستگی به تعداد هادی های پایین رو (در سیستم ESE ) قبل از اتصال به یکدیگر دارد و مقدار آن:

برای یک هادی پایین رو n=1

برای دو هادی پایین رو n=0.6

برای سه یا بیش تر هادی پایین رو n=0.4

Ki: ضریب، بستگی به لول (سطح) حفاظتی دارد.

جهت سطح حفاظتی یک (حفاظت بالا) مانند خازن سوخت، ساختمان های مهم Ki=0.1

جهت سطح حفاظتی دو (حفاظت خوب) بناهای تاریخی وساختمان های پر جمعیت Ki=0.075

جهت سطح حفاظتی سه (حفاظت نرمال) ساختمان های مسکونی معمولی Ki=0.05

Km: ضریب مواد بین دو سیستم برق گیر و تجهیز.

وجود هوا بین دو سیستم Km=1

وجود جامدات بین دو سیستم Km=0.52

L : فاصله ی عمودی بین نقطه ایی که اندازه گیری انجام می شود (کلپ تست) و نزدیک ترین نقطه (هادی) تجهیز.

S: برای لوله های گاز 3 متر در نظر گرفته می شود.

مثال: در یک ساختمان با درجه ی حفاظت یک (سطح حفاظت بالا) با ارتفاع 30 متر سیستم برق گیر نصب شده است (نوع ESE).

سوال یک: سیستم تهویه ی هوا در پشت بام ساختمان نصب شده است.
در صورتی که 3 متر با شبکه ی برق گیر فاصله داشته باشد، چرااین فاصله ایمن است؟ مقدار L برابر 25 متر در نظر گرفته شود

جواب:

چون 92/1 متر از 3 متر کم تر است این سیستم در فاصله ی ایمن قرار دارد. از نرم افزار هلیتا می توان فاصله ی ایمن را محاسبه نمود.

هم بندی شبکه ی فلزی تجهیزات جانبی EQUTPOTENTIAL BONDING OF EXTERNAL METALIC NET WORKS

راه دوم حفاظت تجهیزات جانبی ساختمان مانند سازه ی فلزی، لوله ها، سیستم هواساز و هم بندی آن ها و هم پتانسیل کردن با شبکه ی صاعقه گیر است.
این حالت وقتی لازم است که نتوان فاصله ی S حفاظتی را در مورد این تجهیزات یا سیستم زمین آن ها رعایت نمود.

برای هم‌پتانسیل کردن تجهیزات، اهمیت استفاده از هادی‌های مطمئن و بادوام با مقاومت و سطح مقطع مناسب غیرقابل انکار است.
تمامی تجهیزاتی که قابلیت اتصال به سیستم هم‌بندی را دارند، شامل خطوط شبکه‌های مخابراتی، اطلاعاتی، سازه‌های فلزی، لوله‌های آب، گاز و موارد مشابه، باید به وسیله هادی‌های استاندارد با حداقل سطح مقطع 16 میلی‌متر مربع متصل شوند.
این هادی‌ها از طریق مسیرهای پایین‌رو که به شکل محکم به دیوار ثابت شده‌اند، به جعبه‌ای با عنوان Equipotential Box هدایت می‌شوند.
از این جعبه، ارتباط به یکی از نقاط نهایی شبکه برق‌گیر—که به کلمپ تست معروف است—و پیش از ورود به الکترودهای زمین صورت می‌گیرد.
نکته حائز اهمیت این است که اتصال یادشده، تحت عنوان هم‌بندی اضافه شناخته می‌شود و باید به گونه‌ای طراحی شود که قابلیت باز کردن جهت انجام تست‌های تخصصی موجود باشد.
محل و ارتفاع این اتصال نیز باید به شکلی مناسب تعیین شود تا دسترسی به آن برای بازدیدهای دوره‌ای و مداوم آسان باشد. با پیاده‌سازی این روش، تمامی تجهیزات مذکور از خطر جرقه‌های ناشی از صاعقه یا همان نقطه اشتعال (Flash Point) محافظت خواهند شد.
اما همچنان برای حفظ سلامت سیستم‌ها و تجهیزات حساس نظیر کامپیوترها، شبکه IT و خطوط مخابراتی، لازم است تا تجهیزات مرتبط به کمک ابزارهایی همچون سرج ارستر (Surge Arrester) ایمن شوند.
رعایت این نکات ایمنی گامی بزرگ در اطمینان از پایداری و حفظ عملکرد بی‌نقص سیستم‌های الکتریکی و اطلاعاتی محسوب می‌شود.

چاه ارت و تجهیزات چاه ارت و فروش لوازم چاه ارت و سیستم ارت در تهران، اجرای ارتینگ در تهران ، قیمت صفحه مسی در تهران ، قیمت میله راد در تهران، قیمت سیم مسی در تهران، کابلشو ، ارت بار ، نصب صاعقه گیر , اجرای صاعقه گیر , مجری صاعقه گیر , میله صاعقه گیر، اجرای سیستم ارت در تهران , اجرای چاه ارت , همبندی ارت , تست چاه ارت ،مجری چاه ارت در تهران ، تجهیز چاه ارت ، فروش لوازم چاه ارت ، مجری سیستم ارت، اجرای سیستم ارتینگ ، صفحه مسی ، قیمت میله راد ، فروش سیم مسی در تهران، کابلشو ، قیمت ارت بار، تجهیزات چاه ارت در تهران, فروش تجهیزات چاه ارت, قیمت سیم مسی, قیمت صفحه مسی ، فروش صفحه مس ، فروش صاعقه گیر ، فروش میله راد ، قیمت میله راد، قیمت سیم ارت سبز و زرد، فروش سیم ارت سبز و زرد ، اجرای چاه ارت، پیمانکار چاه ارت در تهران، تجهیز چاه ارت در قزوین ، اجرا چاه ارت در تهران، پیمانکار چاه ارت در قزوین، قیمت چاه ارت در تهران، قیمت صاعقه گیر کرونا در تهران، قیمت صاعقه گیر الیپس در تهران، قیمت صاعقه گیر هلیتا در تهران، صاعقه گیر تندر